Blauw, flitsend licht. Muziek, die angstaanjagend spannend is. Een hese, zware mannenstem met Amerikaans accent die je vertelt dat je het komende uur de ware onthulling kunt verwachten over het mysterie van de vampiers. Zijn ze echt?
Een vrouw die een moordprogramma presenteert, en je belooft dat ze de zaak tot de bodem uit gaat zoeken. Een rechercheteam op de afdeling moordzaken. ‘Als de zaak bij hen terecht komt, wordt hij opgelost. En snel ook..’ ‘Piramides, en hoe zijn ze toch ontstaan, en ligt niet dé aanwijzing over de locatie van de Ark van Noach ergens verborgen in Turkije? Wij zoeken het voor u uit. We weten trouwens ook geheime dingen over de lijkwade van Jezus.’
National Geographic en Discovery Channel zijn voor mij de zenders waar je dingen van kunt leren. Ze zenden altijd ontzettend interessante programma’s uit over bijvoorbeeld de Romeinse Geschiedenis en dingen als natuurdocumentaires waardoor ik dingen leer waarvan ik weet dat ze mij ooit nog eens goed van pas zullen komen. Kwaliteitsprogramma’s zijn het, boordevol feitelijk juiste informatie waar je op kunt vertrouwen, en zelfs als het inhoudelijk niet zo interessant is zijn er nog de beelden; prachtig, goed gemonteerd en met veel zorg en beleid samengesteld. Zoals ik al zei, kwaliteit, en dus kijk ik graag naar programma’s van deze zenders.
Niet al te lang geleden zat ik bijvoorbeeld te kijken naar een programma over een legende uit Roemenië. De legende was dat er vampiers waren geweest en die hadden allemaal kinderen aangevallen, of alle kinderen waren vampiers geweest en de dorpsgemeenschap had zich genoodzaakt gezien om alle vampierkinderen te vermoorden. In ieder geval was het met kinderen die dood waren gegaan door vampiers. Twee onderzoekers zouden, aldus National Geographic, eens gaan uitzoeken hoe dat nou eigenlijk zat met die vampiers en of het verhaal echt was. Dat leek me spannend, dus ik ging er eens even goed voor zitten. Twintig minuten later was er nog steeds niets gebeurd, en begon het me op te vallen dat het programma steeds onderbroken werd door dezelfde leader. Waarschijnlijk omdat er op dat moment in het programma reclame was ingebouwd voor de uitzending in de Verenigde Staten. Dat was hier niet het geval, waardoor ik een aantal keer kort achter elkaar dezelfde leader zag, en ik plotseling ontdekte dat die hele spannende leader helemaal niet zo spannend was. Eigenlijk was het helemaal niets. Het was gewoon een steen, en iemand was er blauw licht op aan het flitsen, wat ervoor zorgde dat je dacht dat er heel wat aan de hand was. Ik besloot dat de steen waarschijnlijk historische waarde had in de legende, en dat dit dan wel de reden moest zijn dat hij de hele tijd terugkwam in het beginfilmpje. Een uur later was het programma afgelopen en moest ik toegeven dat de steen nergens in het programma was genoemd of zelfs maar in beeld gebracht. Het was gewoon een steen. Nergens in het programma was er een steen aan bod gekomen die iets van doen had met Roemeense vampiers. Sterker nog, nergens in het programma was iets aan bod gekomen dat echt van doen had met Roemeense vampiers, behalve dat ze in het begin gezegd hadden dat het over vampiers uit Roemenië zou gaan. De twee heren onderzoekers die het verhaal tot de bodem hadden uitgezocht hadden helemaal niets bereikt. Het leukste was toen ze in Roemenië waren, in het dorp waar het voorval eeuwen geleden zou hebben plaatsgevonden en iedereen de deur voor ze dicht smeet. Vervolgens stonden ze in een verlaten veldje, en zeiden ze tegen elkaar: ‘Ja, hier zouden de kinderen dus begraven kunnen zijn.’ ‘Ja, hier zou het kunnen zijn.’ Nodeloos te zeggen dat ik nogal gedesillusioneerd was. Het gebeurt mij de laatste tijd vaker dat ik een uur van mijn leven vergooi aan zo’n programma, omdat ik denk dat het ontzettend interessant is en mij veel boeiende dingen gaat leren over oude legendes en dorpsgemeenschappen in Roemenië, terwijl dat uiteindelijk helemaal niet het geval is. (Ja, ik heb een obsessie met Roemeense dorpsgemeenschappen. Nou en? Sommige mensen houden van voetbal of cocaïne; dit is mijn ding.)
Ook iemand waarvan ik dacht dat ze mij wat kon leren is die mevrouw die de moordzaak tot de bodem uit gaat zoeken. Ze heet Paula Zahn, en als je Investigation Discovery hebt zou ik gewoon een keer gaan kijken. Ze presenteert het programma, is de onderzoeker en ze is ook haar eigen voice-over, en geeft dan de hele tijd informatie op een nogal cliffhanger-achtige manier, waardoor je denkt dat ze echt goede dingen gaat onthullen. Dat is dus eigenlijk nooit zo. Sterker nog, eigenlijk vertelt ze je gewoon wat niet zij, maar de politie heeft onderzocht en waar de politie is achter gekomen. Ze interviewt ook mensen die betrokken zijn geweest in het onderzoek naar een moord, maar dan heel slecht. Ze suggereert namelijk de hele tijd dingen: ‘Oh wow, dat moet vreselijk zijn geweest voor je.’ ‘Heb je ooit nog een nacht rustig kunnen slapen nadat je dochter in de kamer naast je door een gek uiteen is gereten?’ ‘Jeetje, wat zal jij je verslagen gevoeld hebben.’ Het zijn interviews van niets, en daar bovenop komt nog eens dat alle zaken die zij onderzoekt allang zijn afgesloten door de politie. Ze is met recht de Captain Hindsight van Investigation Discovery. ‘If you didn’t want to get caught, you should not have beaten your girlfriend to death.’ Bedankt, Paula.
Gek genoeg weet ik heus wel dat die programma’s eigenlijk heel slecht zijn, maar toch blijf ik altijd even hangen en kom dan niet meer los. Tot het eind, wanneer ik beteuterd op mijn klok kijk: weer een uur van mijn leven vergooid en weer niets geleerd over vampiers. Oeh, maar het volgende programma gaat over een Farao die kon vliegen! En daar ga ik weer. Ik zal het wel nooit leren.