Ondoenlijk

Winnie's website

Tag: Taal

Lekker dagdagelijks met mijn kids naar de Krijtvat, yolo! (maar ik vloek niet.)

Er zijn mensen die zich druk maken over wie er welke woorden gebruiken. Dat vind ik gek. Op Den Haag Centraal hangen iedere zoveel maanden weer dezelfde posters, met foto’s die eruit zien alsof ze begin jaren negentig gemaakt zijn. Eentje met een blond meisje met een zonnebril, de ander van een roodharige dame bij een kinderwagen, een jongen met geen noemenswaardige toevoegingen en een andere jongen die tegen een gitaar aan leunt en kijkt alsof hij je ermee gaat vermoorden. Allemaal hebben ze dezelfde tekst: ‘Ik? Ik ben tegen vloeken.’ Ik weet niet hoe dat bij andere mensen is, maar ik heb bij dit soort dingen altijd direct de neiging om heel hard te gaan vloeken. Wat staat er op de site van de Bond tegen het Vloeken? Een kort stukje over schelden met ziektes, geaardheid en geslachtsdelen, en een twee keer zo lange tekst over blasfemie, waar de bond ‘godverdomme’ nog even netjes uitlegt als een omgekeerd gebed, waarbij je God verzoekt om jezelf te verdoemen. Begrijp me niet verkeerd, ik heb niets tegen God of religie, maar wel tegen mensen die mij proberen te vertellen wat ik moet doen, en zeker als ze dat doen met posters van psychopathische gitaarleuners. Toen ik van de week ‘s nachts door het station liep schrok ik mij een hoedje (deze is voor de Bond), omdat ik die poster zag, en tegelijkertijd iets onverwachts in mijn ooghoek zag bewegen. In gedachten werd ik al uit elkaar gereten door een gek met een snaarinstrument. Zelf vind ik vloeken wel leuk. Vooral als je het op een creatieve manier doet; gebruik bijvoorbeeld woorden die je ouders vroeger tegen jou gebruikten. (Zo doet bij mijn zus en mij de term ‘belatafeld’ ons nog steeds opspringen met opgetrokken schouders en de meest onschuldige blik die je je kunt voorstellen. Als je bij ons thuis belatafeld was had je het echt heel bont gemaakt, en kon je rekenen op een pak voor je broek en eenzame opsluiting in je kamer. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen ik mijn vader een keer ‘bemoeial’ noemde, een woord waarvan ik overtuigd was dat ik het zelf had bedacht. Ai! Niet dus.) Vlegel, vlerk, addergebroed, reptiel. Het zijn allemaal woorden die je kunt gebruiken in plaats van die grofheid waar onze Christelijke Bond zo tegen ageert. Nog zo’n heerlijke: barbaar. Voor van die ongecultiveerde types die tegen vloeken zijn, maar ondertussen wel kiloknallers kopen, bijvoorbeeld.  Gelukkig zijn er mensen die het met mij eens zijn, en die mensen hebben het retroschelden bedacht. Lekker schelden, maar dan met ouderwetse woorden, waardoor het allemaal ineens heel geestig wordt. Zelf ben ik door deze site herinnerd aan het bestaan van het woord ‘misbaksel’, wat misschien wel een van de lekkerste woorden is van de Nederlandse taal. Wees dus niet verbaasd als ik je binnenkort een keer uitmaak voor misbaksel. Je hebt het vast verdiend.
Naast de anti-vloekers heb je in Nederland ook nog de Nederlandse puristen, die vooral tegen de verengelsing van de taal zijn. Zij zien taal niet als een onderdeel van onze communicatie, en daarmee de verengelsing als een logisch gevolg van onze kleiner wordende wereld, nee, zij zien onze taal als een statisch gegeven, waar invloeden van het buitenland niet in geduld zouden moeten worden. Beter is het om de nieuwe Engelse woorden, die via natuurlijke wijze onze taal binnen zijn gekomen, te vervangen door Nederlandse equivalenten. Geen aerobics dus, maar snelgymnastiek. Geen browser, maar bladeraar. Dit woord vind ik fantastisch: ‘Vuurvos is mijn favoriete bladeraar.’ Geen dressing, maar deksaus. (Noem mij een viespeuk, maar hierbij heb ik hele andere associaties.) Mijn eigen baan wordt door de puristen verhaspeld naar spelleider of regisseur, en niet naar ‘bedrijfsleider’ zoals ik zelf verwacht had. Dit alles is te lezen in een verslag van de Stichting Taalverdediging, die een heel document hebben gemaakt met allerlei vertalingen voor die stomme Engelse woorden. Ergens vind ik het wel lief, zeker omdat ze ook nog heel hard hun best hebben gedaan om hun woorden naar daden om te zetten. Op hun site geen knop voor e-mail. Nee, alleen voor e-post. En wat het allerliefste is, is dat ze in het verslag hun eigen naam met WordArt hebben geschreven. Dat is echt lief, of cute, of hoe je het wilt noemen. Ook leuk: er is geen vertaling voor het woord ‘musical.’ Dit tot groot ongenoegen van het taalgezelschap, dat werd geïllustreerd door een verdrietige lachicoon. Of wat is het Nederlandse woord voor smiley?
Nu is er naast de gemotiveerde taalpuristen (anti-vloeken, anti-Engels) ook nog een categorie taalverbeteraars die lukraak een woord weg willen hebben. Zij hebben met overgrote meerderheid gestemd voor het woord ‘kids’, omdat het nodeloos hip is (zelf vind ik ‘kids’ helemaal niet hip, maar dat terzijde). Andere woorden uit de wedstrijd Weg Met Dat Woord! zijn: yolo, swag, participatiesamenleving (waarbij ik mij afvraag of ze van het woord af willen, of van de participatiesamenleving), absoluut (dit vond ik verbazend,  absoluut is echt een handig woord soms), crisis (dat bij mij in de categorie retroscheldwoorden valt) en confederalisme.
Ik blijf het vreemd vinden dat mensen zo graag willen dat een taal blijft zoals hij vroeger was. Taal is iets dynamisch, en de verandering daarvan kun je niet tegenhouden. Woorden verdwijnen vanzelf wel, en komen weer een keer terug. Andere talen gaan hun invloed uitoefenen, dat heb je te accepteren. Ik ben niet zo tegen de verandering van taal, te meer omdat het veel te leuk is te zien hoe mensen het proberen tegen te gaan. Zolang dat duivelsjong met die gitaar niet echt op me staat te wachten achter het station vind ik het allemaal prima. Het enige dat ik vervelend vind, is dat Hadewych Minis de reclames van Krijtvat inspreekt. That’s right. Niet Kruidvat. Krijtvat. Zoek het maar eens op, en ik garandeer je dat je het nooit meer anders kunt horen. Daar zou eens een Bond voor opgericht moeten worden.

Leuke taal: een top 22

1. Ballesjans: Ik moest de betekenis opzoeken toen ik het las, want  ik had er nog nooit van gehoord. Ballesjans is als je je uitslooft om in het middelpunt van de belangstelling te staan.

2. Bilateraaltje: niet leuk, maar heel irritant. We hebben hem op mijn werk: als je een gesprek hebt met de directeur heet dat geen gesprek, maar een bilateraal. Dan is het meteen een stuk minder leuk. Maar het staat wel veel interessanter.

3. Cappuccino zonder melk: hier hoorde ik laatst iemand om vragen. Ik denk dat ze koffie bedoelde.

4. Cavmipot: als je hem nog niet gezien hebt, zoek het op. Dries Roelvink heeft er een liedje over geschreven, met een fantastische videoclip. Een pot met een dubbele bodem voor water, die zelf doseert, zodat je niet kan vergeten je planten water te geven. Dat ze ondertussen gaarkoken in de vensterbank is een ander verhaal, maar daar wil ik het nu niet over hebben.

5. Channelflooding: of vooral wel eens gehoord ‘je zit mijn hele channel te flooden, dat is niet chill dude’ of iets in die trant. Voor mensen op internet, of in whatsappgesprekken die alle aandacht vragen en ervoor zorgen dat anderen niets meer kunnen zeggen.

6. Christenhipster: ‘überhippe christenen die de lord praisen op keiharde beats.’ In plaats van de Buddy-Holly bril dragen zij het montuur Andries-Knevel.

7. Flup: Flup zijn die randjes die over je broek uitpuilen als je een te kleine broek aan hebt, of een te grote buik draagt. Oprah Winfrey noemde het ooit: muffintop.

8. Forellenbakroe: als in ‘Wat een forellenbakroe ben je ook.’

9. Gaffelbok: mijn telefoon heeft de neiging zelf suggesties te doen als ik woorden wil spellen. Over het algemeen denkt hij dat ik het woord ‘gaffelbok’ bedoel, en blijft dit dus heel consequent voorstellen terwijl ik dat eigenlijk nooit wil zeggen, want wanneer heb ik het nou helemaal over een Amerikaanse prairiebok?

10. Gameboyrug: die las ik laatst ergens. Dat is een rug die kinderen krijgen, omdat ze de hele dag over hun telefoons, gameboys en andere technische snufjes hangen. Ik vind het vooral leuk, omdat de journalist in kwestie nog steeds het woord gameboy gebruikt. Zo lekker nostalgisch.

11. Halalpolitie: het is een site (ja, echt! halalpolitie.nl), die nagaat of mensen die zeggen halalproducten te verkopen dat ook echt doen. En ze arresteren mensen die erover liegen.

12. ‘Ik zuig ze zo uit mijn mouw’: dit hoorde ik iemand zeggen die een sollicitatiegesprek had met mij. Hij wilde vertellen hoeveel manieren er waren om een probleem op te lossen, maar hij was ook heel zenuwachtig. Ik snap dat best. Zelf noemde ik ooit een harmonicadeur een accordeondeur.

13. Internettissues: Een specifiek soort Kleenex, in een kartonnendoos met (zo denk ik me in) stoere plaatjes voor hele mannelijke mannen. De doos is gevuld met zachte, papieren doekjes die naast de laptop of pc geplaatst kan worden, om gebruikt te worden bij het kijken naar 18+ sites.

14. Koekenbakker: het woord bestaat al heel lang, en iedereen kent het, maar ik vind dat we het meer moeten gaan bezigen. Er zijn weinig scheldwoorden zo leuk en gezellig als het woord ‘koekenbakker.’

15. Komkommerdieren: Van de zomer gehoord en gelezen, want we mochten die wolf zonder verblijfsvergunning toch niet al te serieus nemen. Ik vind dat we hem erin moeten houden voor een ieder die doet alsof hij belangrijk is, maar het eigenlijk niet is: ‘Wat een komkommerwolf.’

16. Ongooglebaar: Als je een ware ninja bent, een stealthmaster. Als zelfs de NSA je niet weet te vinden: ongooglebaar.

17. Pedofilatelist: Ze bestaan echt; kinderpostzegelverzamelaars.

18. Ponypletter: hebben we die heks al gevonden? De situatie was heel erg vervelend, maar het woord is wel lekker, en je kunt nu weer eens op een andere manier zeggen dat iemand een dikke aars heeft. ‘Ga eens op dieet. Je lijkt wel een ponypletter.’

19. Protocolfetisjist: Ik heb een fobie voor het woord fetisj, sinds ene Boris mij probeerde te vertellen dat hij een fetisj had voor vage werkrelaties. Zo heeft ook ‘protocolfetisjist’ een beetje een vieze bijklank, maar daar geef ik Boris de schuld van.

20. Verhip: in dezelfde categorie als ‘koekenbakker’. Ik vind het gewoon leuker als we weer verhip zeggen in plaats van ‘w000t?’ Dus, gooi ‘m er weer eens in als je verbaasd bent.

21. Vlaaienlichter: was mij tot voor kort ook nog onbekend, maar ik zie het vaak genoeg gebeuren. Een vlaaienlichter is iemand die de taart van een ander uitdeelt, en met de eer gaat strijken. ‘Verhip,’ denkt de jarige, ‘wat maak je me nu, Bob?’

22. Watch out for your luggage: Jaren geleden gehoord, maar het is het type fout dat veel voorkomt. Je hoort hem in de treinen naar Schiphol, door goed bedoelende conducteurs die niet goed Engels spreken. Het leukste is te bedenken wat zijn fouten eigenlijk impliceren. ‘Ladies and gentlemen, next stop Schiphol airport. Please watch out for your luggage. It might attack you.’

© 2025 Ondoenlijk

Theme by Anders NorenUp ↑